Φασκόμηλο: ένα βότανο με σημαντικές ιδιότητες!

 

Φασκόμηλο: 

ένα βότανο με σημαντικές ιδιότητες!

Το κοινό φασκόμηλο (Salvia officinalis) ανήκει στην οικογένεια του δυόσμου, μαζί με τη 

ρίγανη, το δεντρολίβανο, το βασιλικό και το θυμάρι. Χρησιμοποιείται συχνά στη μαγειρική γιατί νοστιμίζει τα φαγητά αποτελώντας βασικό βότανο για διάφορες κουζίνες σε όλο τον κόσμο.

 Έχει γήινη γεύση και διατίθεται φρέσκο, αποξηραμένο και ως αιθέριο έλαιο.

Ορισμένοι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να προσθέσετε το φασκόμηλο στη διατροφή 

σας είναι οι εξής: Πασπαλίστε ως γαρνιτούρα σε σούπες. Προσθέστε ψιλοκομμένα φύλλα

 σε σάλτσα ντομάτας. Ως καρύκευμα στα ψητά λαχανικά. Το αποξηραμένο φασκόμηλο 

μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε στα κρεατικά. Χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες 

καθώς έχει έντονο άρωμα.

Το γένος Salvia περιλαμβάνει περίπου 900 είδη παγκοσμίως, ενώ από τα πιο συνήθη 

είδη είναι το κινεζικό (S. miltiorrhiza), το ισπανικό (S. lavandulaefolia) και το ελληνικό 

(S. fruticose). Στην  Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 23 είδη, γνωστά ως αγριοσφακιά, 

αλισφακιά, µηλοσφακιά, φασκοµηλιά, σπατζιά, χαχοµηλιά.

Στις παραδοσιακές χρήσεις του φασκόμηλου για λόγους υγείας περιλαμβάνονται: 

δυσπεψία, προβλήματα με το στομάχι, φλεγμονές στόματος και λαιμού, βήχας και 

υπερβολική εφίδρωση, συμπεριλαμβανομένης αυτής που συνδέεται με την εμμηνόπαυση

. Πράγματι, το φυτό έχει αντιβακτηριακή δράση έναντι αρκετών αρνητικών ή θετικών κατά

 Gram βακτηρίων. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται ως φυσικό φυτοφάρμακο και προστίθεται ως 

συντηρητικό σε πολλά προϊόντα διατροφής. Δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και 

θεωρείται τονωτικό του εγκεφάλου. Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι μειώνει την υψηλή πίεση 

του αίματος (υπέρταση). Έχει αναφερθεί και αντιδιαβητική δράση αλλά χρειάζεται 

επιβεβαίωση.

Φορτωμένο με Αντιοξειδωτικά

Αυτό το αρωματικό βότανο περιέχει πάνω από 160 πολυφαινόλες (1). Το χλωρογενικό 

οξύ, το καφεϊκό οξύ, το ροσμαρινικό οξύ, το ελαγικό οξύ και η ρουτίνη βρίσκονται στο 

φασκόμηλο. Μεταξύ των φλαβονοειδών που περιέχει τα πιο διαδεδομένα είναι η 

λουτεολίνη, απιγενίνη, η καμφερόλη και η κερσετίνη. Αυτές οι ενώσεις θεωρούνται 

ωφέλιμες για την ανθρώπινη υγεία (2). Τα αντιοξειδωτικά μπορούν να εξουδετερώσουν 

δυνητικά επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες που συνδέονται με χρόνιες ασθένειες.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι 1 φλιτζάνι (240 ml) αφέψημα φασκόμηλου δύο φορές την 

ημέρα αύξησε σημαντικά την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού [3].

Φασκόμηλο και Στοματική υγεία

Τα φύλλα του φασκόμηλου διαθέτουν σπουδαίες αντισηπτικές και αντιμικροβιακές 

ιδιότητες. Ένα από τα συστατικά του, η σαλβίνη (salvin) έχει αντιμικροβιακή δράση 

έναντι του Staphylococcus aureus, ένα κοινό βακτήριο που είναι υπεύθυνο για λοιμώξεις 

του δέρματος και της ανώτερης αναπνευστικής οδού. Άλλα βακτήρια που φαίνεται να 

καταπολεμά το αφέψημα φασκόμηλου είναι τα L. monocytogenes, B. cereus, B. subtilis, 

και E. coli.

Οι αντιμικροβιακές του ιδιότητες μπορούν να να εξουδετερώσουν τα μικρόβια που 

προάγουν την οδοντική πλάκα. 

Φασκόμηλο και Εμμηνόπαυση

Το φασκόμηλο μειώνει τις εξάψεις και τους νυχτερινούς ιδρώτες. 

Κατά την εμμηνόπαυση, το γυναικείο σώμα αντιμετωπίζει μια φυσική μείωση των 

οιστρογόνων κι αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα δυσάρεστων συμπτωμάτων

 που περιλαμβάνουν εξάψεις, υπερβολική εφίδρωση, ξηρότητα του κόλπου και 

ευερεθιστότητα. Παραδοσιακά, το φασκόμηλο χρησιμοποιήθηκε για τη μείωση των 

συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης όπως π.χ. είναι οι εξάψεις [7]. 

Η φαρµακευτική χρήση του φυτού ανάγεται στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν 

χρησιμοποιούνταν ως ανθιδρωτικό.

Φασκόμηλο και Επίπεδα σακχάρου στο αίμα

Έρευνα σε ανθρώπους και ζώα δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων

 σακχάρου στο αίμα. Σε μια μελέτη, το εκχύλισμα φασκόμηλου μείωσε τα επίπεδα 

γλυκόζης στο αίμα σε αρουραίους με διαβήτη τύπου 1 ενεργοποιώντας έναν ειδικό 

υποδοχέα. Όταν αυτός ο υποδοχέας είναι ενεργοποιημένος μπορεί να βοηθήσει στην 

απομάκρυνση της περίσσειας ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα, το οποίο με τη σειρά 

του βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη [10].

Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία που να προτείνουν το φασκόμηλο ως 

θεραπεία για το διαβήτη καθώς απαιτείται περισσότερη έρευνα.

Φασκόμηλο, Μνήμη και Υγεία του εγκεφάλου

Τα φυτό είναι παραδοσιακά γνωστό ως τονωτικό του εγκεφάλου. Η φήμη αυτή υπάρχει 

από τα τέλη του 16ου αιώνα, όταν ο Άγγλος βοτανοθεραπευτής John Gerard (1545-1607)

 υποστήριξε ότι το τσάι που φτιάχνεται από τα φύλλα του φυτού κάνει καλό στη µνήµη.

Άλλα πιθανά οφέλη για την υγεία

Το φασκόμηλο και οι φυτοχημικές του ενώσεις συνδέονται και με άλλα πιθανά οφέλη για 

την υγεία, τα οποία, ωστόσο, δεν έχουν διερευνηθεί εκτενώς. Μελέτες σε ζώα 

διαπίστωσαν ότι περιέχει ενώσεις που μπορούν να ανακουφίσουν από τη διάρροια. 

Επίσης, σε μια μελέτη, το αφέψημα φασκόμηλου δύο φορές ημερησίως μείωσε την 

«κακή» χοληστερόλη LDL ενώ αύξησε την «καλή» χοληστερόλη HDL μετά από δύο 

εβδομάδες. Τέλος, το φασκόμηλο περιέχεται σε καλλυντικά που εφαρμόζονται τοπικά ως 

φυσική φροντίδα του δέρματος.

Ενδεχόμενες παρενέργειες

Αρκετά είδη Salvia καταναλώνονται συχνά, γεγονός που αυξάνει την εμπιστοσύνη για την

 ασφάλειά του. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω επιβεβαίωση σχετικά με τις ενδεχόμενες 

παρενέργειες, ιδιαίτερα όταν καταναλώνεται σε υψηλότερες δόσεις. Κι αυτό διότι υπάρχει 

ανησυχία για ένα συστατικό του κοινού φασκόμηλου και άλλων ειδών, το οποίο ονομάζεται θουγιόνη (thujone) και είναι νευροτοξικό σε υψηλή δοσολογία. Το έλαιο των 

φύλλων φασκόμηλου είναι πλούσιο σε θουγιόνη [15]. Οι μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι 

το καλής ποιότητας αιθέριο έλαιο φασκόμηλου έχει πάνω από 50% α και β-θουγιόνη αν 

και η ποσότητα ποικίλλει αρκετά, ανάλογα με το είδος, τον χρόνο συγκομιδής και τις 

συνθήκες καλλιέργειας.

Η κατανάλωση εξαιρετικά μεγάλων ποσοτήτων τσάι φασκόμηλου ή άλλων μορφών του 

βοτάνου για παρατεταμένη περίοδο μπορεί να προκαλέσει καρδιακά προβλήματα, 

επιληπτικές κρίσεις, έμετο και νεφρική βλάβη. Οι παρενέργειες αυτές μπορεί να 

εμφανιστούν εάν καταναλώνετε περισσότερα από 3-7 γραμμάρια θουγιόνη την ημέρα 

αλλά υπάρχουν κενά στις γνώσεις που απαιτούνται για την εκτίμηση της τοξικότητας αυτής της ουσίας [16].

Το φασκόμηλο δεν πρέπει να λαµβάνεται από επιληπτικά άτοµα, λόγω του ότι η 

θουγιόνη µπορεί να πυροδοτήσει κρίσεις επιληψίας. Επίσης, πιθανότατα δεν πρέπει να

 καταναλώνεται κατά την εγκυμοσύνη. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η θουγιόνη μπορεί

 να μειώσει την παροχή μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό.